Saturn

Ten artykuł dotyczy planety. Zobacz też: inne znaczenia tego słowa.

Saturn

Odkrywca	planeta znana w starożytności[1]
Charakterystyka orbity (J2000)
Ciało centralne	Słońce
Półoś wielka	1,43353×1012 m 9,582 au[1]
Obwód orbity	8,958 Tm 59,879 au
Mimośród	0,05415060[1]
Perycentrum	1,35255×1012 m 9,195 au[1]
Apocentrum	1,51450×1012 m 9,957 au[1]
Okres orbitalny	10 759,22 d (29,457 lat)[1]
Synodyczny okres obiegu	378,09 d[1]
Prędkość ruchu	9,09–10,18 km/s średnio: 9,68 km/s[1]
Długość węzła wstępującego	113,71504°[1]
Argument perycentrum	338,7169°[1]
Nachylenie orbity	2,485°[1]
Charakterystyka fizyczna
Typ planety	gazowy olbrzym
Masa	5,6834×1026 kg (95,16 M🜨)[1]
Promień	58 232 km[a] (9,140 R🜨)[1]
Promień równikowy	60 268 km (9,449 R🜨)[1]
Promień biegunowy	54 364 km (8,552 R🜨)[1]
Spłaszczenie	0,09796[1]
Pole powierzchni	4,27×1010 km² (83,703 Ziemi)
Objętość	8,2713×1014 km³ (763,59 Ziemi)[1]
Gęstość	687 kg/m³[1]
Okres obrotu	10,656 h[1]
Prędkość obrotu	na równiku: 35 500 km/h 9,87
Nachylenie osi obrotu	26,73°[1]
Przyspieszenie grawitacyjne	10,44 m/s²[a] (na równiku) (1,07 g)[1]
Prędkość ucieczki	35,5 km/s[1]
Albedo	0,499
Irradiancja	14,82 W/m²
Temperatura powierzchni	134 K[a][1]
Satelity naturalne	146[2] (księżyce Saturna)
Skład atmosfery	według objętości[1]: Wodór: 96,3% Hel: 3,25% Metan: ~0,45% Pozostałe: amoniak, HD, etan Aerozole atmosferyczne: lód NH3, lód H2O, wodorosiarczek amonu
Multimedia w Wikimedia Commons

Saturn – gazowy olbrzym, szósta od Słońca planeta Układu Słonecznego, druga po Jowiszu pod względem masy i wielkości. Charakterystyczną jego cechą są bardzo wyraźne pierścienie^[3], składające się głównie z lodu i w mniejszej ilości z odłamków skalnych; inne planety-olbrzymy także mają systemy pierścieni, ale żaden z nich nie jest tak rozległy ani tak jasny. W maju 2023 roku znanych było 146 naturalnych satelitów Saturna, najwięcej wśród planet^[2].

Jego średnica jest 9 razy większa od średnicy Ziemi^[4][3]. Chociaż jego gęstość (700 kg/m³^[3]) to tylko jedna ósma średniej gęstości Ziemi, ze względu na wielokrotnie większą objętość, masa Saturna jest 95 razy większa niż masa Ziemi^[5][3].

We wnętrzu Saturna panują wysokie ciśnienie i temperatura. Wnętrze gazowego olbrzyma najprawdopodobniej składa się z jądra z żelaza, niklu, krzemu i tlenu, otoczonego warstwą metalicznego wodoru, warstwy pośredniej ciekłego wodoru i ciekłego helu oraz zewnętrznej warstwy gazowej^[6]. Prąd elektryczny w warstwie metalicznej wodoru generuje pole magnetyczne Saturna, które jest nieco słabsze niż pole magnetyczne Ziemi i ma około jedną dwudziestą natężenia pola wokół Jowisza^[7]. Zewnętrzna warstwa atmosfery zazwyczaj jest spokojna, choć mogą utrzymywać się na niej długotrwałe układy burzowe. Na Saturnie wieją wiatry o prędkości ok. 1800 km/h; są one silniejsze niż na Jowiszu. Ze względu na szybki obrót wokół własnej osi, jest silnie spłaszczony na biegunach. Ta cecha jest na tyle duża, że widać ją nawet przez niewielkie teleskopy^[3].

Saturn posiada 9 pierścieni, składających się głównie z cząsteczek lodu, a także ze skał i pyłu kosmicznego. Potwierdzono odkrycie 146 księżyców krążących wokół planety, spośród których jedynie 63 ma oficjalne nazwy^[8]. Do tego dochodzą setki „księżyców karłowatych” w pierścieniach planetarnych. Tytan to drugi co do wielkości księżyc w Układzie Słonecznym (po księżycu Jowisza Ganimedesie), jest większy od planety Merkury i jest jedynym księżycem w Układzie Słonecznym posiadającym gęstą atmosferę^[9].